انواع بلبرينگ

جازدن و درآوردن اصولی و صحیح بلبرینگ ها تأثیر زیادی بر طول عمر آنها دارد. ابزارهایی که بدین منظور استفاده می شوند در سه گروه: مکانیکی، هیدرولیکی و گرمایی طبقه بندی می شوند.
استفاده از روش تزریق روغن در جازدن و درآوردن برینگهای بزرگ با سوراخ داخلی مخروطی بسیار مؤثر است. این روش شامل تزریق روغن به فواصل بین محل تماس سطوح فلزی و در نتیجه کاهش اصطکاک و نیروی لازم برای هل دادن برینگ بر روی شافت می شود

حلقه داخلی این نوع  بلبرینگ ها همیشه با انطباق تداخلی نصب می شوند. میزان تداخل در این برینگها با انتخاب تلورانس شافت، نظیر آنچه برای برینگهای با سوراخ داخل استوانه ای صورت می پذیرد، انجام نمی گیرد، بلکه با مقدار پیشروی برینگ بر روی شافت مخروطی یا بوش های کششی و تبدیلی Withdrawal, adapter Sleeves به تداخل مورد نظر می رسند.
در نصب بلبرینگ های خودتنظیم و رولبرینگ های بشکه ای از یکی از روشهای، میزان کاهش لقی شعاعی یا مقدار جابجایی برینگ بر روی شافت، جهت رسیدن به انطباق مورد نظر استفاده می کنند.
در نصب برینگهای کوچک بر روی شافت های مخروطی یا بوشها از مهره های قفلی Lock nuts استفاده شده که آچار مخصوص این مهره ها به نام آچار گلویی خاردار Spanner Hook نیز موجود است. سطح زیر بوش و زیر برینگ قبل از نصب، باید کمی روغنکاری شود .
در برینگ های بزرگتر از مهره های هیدرولیکی Hydraulic nut و سیستم تزریق روغن Oil injection استفاده می شود. شافت نیز در این حالت باید شیارها و سوراخهای لازم جهت تزریق روغن را دارا باشد.
در جازدن برینگهایی که سوراخ داخلی آنها مخروطی است بر روی شافت، تزریق روغن به فاصله بین برینگ و شافت به سهولت عمل کمک فراوان می کند.
شافت برای انجام این امر باید دارای مجرای ورود روغن باشد
مهره هیدرولیکی بر روی قسمت روزه شده شافت یا بوش بسته شده پیستون آن با فشار به حلقه داخلی، برینگ را بر روی شافت یا بوش قرار می دهد. 
شکل 1 صفحه 117 نحوه جازدن بر روی شافت مخروطی همراه با سیستم تزریق روغن، شکل 2 نحوه کار را در روی بوش تبدیل و شکل 3 بر روی بوش کششی نشان می دهد.
نحوه ورود و توزیع روغن در فاصله بین شافت، بوش (در صورت استفاده از آن) و برینگ همچنین با تزریق روغن به فاصله بین سطوح درگیر (برینگ و شافت) از اصطکاک تا حد زیاد کاسته شده، عمل نصب ساده تر می گردد. این شیوه عمدتاً در مورد نصب بر روی شافت های مخروطی انجام می گیرد، ولی در صورتی که بوش دارای شیار و شکاف لازم جهت عبور روغن باشد، در آنها نیز عملی است. عمل تزریق روغن با دستگاه پمپ روغن صورت می گیرد.

از آنجائیکه بلبرینگ های نظیر بلبرینگ با تماس زاویه ای و رولبرینگ مخروطی به صورت دوتایی بکار برده می شوند، لقی داخلی آنها نسبت به یکدیگر تنظیم می شود و یکی از حلقه های برینگ آنقدر جابجا می شود تا برینگ به لقی مثبت یا بار اولیه (لقی منفی) مورد نظر برسد. بسته به اندازه و ترتیب قرار گرفتن برینگها، جنس شافت و محفظه و فاصله بین دو برینگ، لقی بعد از نصب ممکن است از لقی واقعی در حین کارکرد بیشتر یا کمتر باشد. 
اگر به عنوان مثال انبساط حرارتی منجر به کاهش لقی شود، در این صورت لقی اولیه جهت جبران این عمل باید به اندازه کافی بزرگ در نظر گرفته شود.
از آنجائیکه رابطه مستقیمی بین لقی شعاعی و محوری در بلبرینگ های تماس زاویه ای و رولبرینگ های مخروطی وجود دارد، تنظیم یکی از دو لقی کافیست که این کار عموماً در مورد لقی محوری انجام می شود. 
مقدار تعیین شده لقی را در نظر گرفته، در برینگ، از لقی صفر شروع کرده با شل و سفت کردن مهره در روی شافت یا استفاده از واشرهای کالیبره شده یا صفحات نازک فلزی بین حلقه های برینگ و جوانب آن، لقی را کم و زیاد می کنیم.

در برینگ های یکپارچه (جدانشدنی) حلقه ای که انطباق سفت تری دارد، باید نخست جازده شود. (ضربه به طور غیرمستقیم به آن حلقه اعمال شود). جای برینگ نیز باید کمی روغن زده شود. اگر انطباق خیلی سفت نباشد، برینگهای کوچک را می توان با اعمال ضربه به بوشی که در جلوی حلقه گذاشته شده است، در روی شافت جا زد. 
ضربه های چکش به بوش باید به طور یکنواخت روی آن توزیع شود که برای نیل به آن می توان از یک تکه چوبی سخت استفاده نمود.
در صورتیکه  بلبرینگ  یکپارچه هم در روی شافت و هم در داخل محفظه پرس شود، بین تکه چوبی و برینگ یک بوش قرار می دهیم که هم با حلقه بیرونی و هم با حلقه داخلی در تماس بوده و ضربه به هر دو اعمال شود(شکل 2). استفاده از یک صفحه میانی که با دو حلقه در تماس باشد وسیله مناسبی است برای جلوگیری از پیچ و تاب برداشتن حلقه (شکل 3).
در برینگهای جدا شدنی Separable، حلقه ها می توانند مستقل از یکدیگر جا زده شوند و این امر به سهولت عمل، به ویژه، در مواردی که انطباق پرسی مورد نیاز باشد کمک فراوان می کند.
در موقع جازدن شافتی که حلقه داخلی برینگ بر روی آن نصب شده، در داخل محفظه ایکه قبلاً حلقه بیرونی به همراه قفسه و اجزاء غلتشی در آن جا زده شده است، باید دقت نمود تا ورود شافت، باعث خراش اجزاء غلتشی نشود، لذا در این حالت بهتر است از یک بوش مخصوص جازدن، در مورد رولبرینگ های استوانه ای و سوزنی استفاده شود.
قطر خارجی بوش باید به اندازه قطر شیار غلتک ها diameter raceway باشد. این مقدار در جداول مشخصات برینگها معمولاً با حرف F نشان داده می شود.
با افزایش قطر، نیروی لازم جهت جازدن برینگ نیز افزایش می یابد، لذا در این برینگها از روش حرارتی استفاده می شود. در این روش حلقه داخلی برینگ توسط دستگاههای حرارتی القایی و نظایر آن تا مقدار معینی حرارت دیده، منبسط می شود و سپس بر روی شافت جازده می شود. 
برینگها معمولاً نباید بیشتر از 125ºc گرم شوند و نیز در برینگهایی که کاسه نمد یکپارچه دارند نباید از این روش استفاده نمود.
در انتخاب وسیله حرارتی باید دقت نمود تا از فوق گرمای موضعی اجتناب شود. 
وسایل توصیه شده گرمکن های الکتریکی Electric heaters، کابینت های حرارتی Cabinet Heating و حمام روغن است.

بسته به نوع و اندازه بلبرینگ از یکی از روشهای مکانیکی، هیدرولیکی و حرارتی استفاده می شود. در هر حال هیچ یک از قطعات برینگ در معرض ضربه مستقیم نباید قرار گیرند و نیز ضربه غیرمستقیم فقط به حلقه ای وارد شود که باید جا زده شود. (حلقه داخلی در هنگام جا زدن در روی شافت و حلقه بیرونی در هنگام جازدن در داخل محفظه)

    
جا زدن و در آوردن برینگ Mounting and dismounting 
مهارت و نظافت از موارد لازم در هنگام جا زدن بلبرینگ ، جهت کارکرد مناسب آن است. برینگ قطعه دقیقی بوده و در هنگام نصب آن باید از روشهای صحیح و ابزار مناسب استفاده کرد.
آماده سازی برای جا زدن Preparation for mounting
جازدن ترجیحاً باید در محیط بدون رطوبت و گرد و خاک و سایر آلودگیها انجام شود. تمامی قطعاتی که با برینگ در ارتباط هستند (نظیر محفظه، شافت... ) نیز باید تمیز شوند. دقت ابعاد و شکل این قطعات نیز باید کنترل شود؛ و در این میان تلورانس برینگ نقش بسیار مهم دارد. 
هنگام جازدن، برینگ را تا آخرین لحظه نباید از بسته خود خارج نمود. هرگونه موادی که برینگ جهت مقاومت در مقابل زنگ زدن و غیره به آنها آغشته شده نیز باید هنگام جا زدن پاک شوند البته پاک کردن سطح بیرونی برینگ و سطح حلقه داخلی که روی شافت قرار می گیرد، کافیست، ولی اگر گریسی که جهت روانکاری بکار برده می شود با این ماده تطابق نداشته باشد تمامی ماده از برینگ باید پاک شود. برینگ هایی که کاسه نمد دارند، هیچگاه نباید شسته شوند.

ساده ترین نوع این کاسه نمدها در فاصله بسیار کمی از خروجی شافت، ازبلبرینگ  قرار گرفته، آب بندی مطلوبی ایجاد می کند. با ایجاد چند شیار در داخل محفظه در محل خروجی شافت مقداری گریس در شیارها ذخیره می شود که از ورود مواد اضافی از زیر کاسه نمد به داخل محفظه جلوگیری می کند.
در کاسه نمد غیرمالشی، درزها ممکن است به صورت عمودی، افقی یا عمودی افقی باشد
کاسه نمدهای چند لایه نیز وجود دارند که از نوع اول مؤثرترند؛ نظیر کاسه نمدهای مارپیچی Labyrinth واشرهای آب بند Sealing Washers نیز حالت کاسه نمدهای مارپیچی را داشته، غیرمالشی، مؤثر و ارزان قیمت هستند. با افزایش تعداد واشرها در جلوی برینگ، خاصیت آب بندی نیز افزوده می شود.
کاسه نمدهای نمدی (Felt Seals) که در روانکاری با گریس استفاده می شوند، ساختمان ساده ای داشته و در مواردی که سرعت تا m/s 4 و دما تا 100ºC باشد، استفاده می شوند.
واشرهای فنری Spring Washers نیز نوع دیگر کاسه نمد هستند و با دارا بودن ساختمان ساده و اشغال فضای کم، آب بندی مؤثری را در موارد روانکاری با گریس ایجاد می کنند.
کاسه نمدهای لبه دار شعاعی radial Lip که از نوع مالشی بوده و در موارد روانکاری با روغن استفاده می شوند، بالاترین میزان مصرف را دارند. کاسه نمد عموماً لاستیکی بوده که توسط یک رینگ فلزی تقویت می شود یا در داخل یک بدنه فلزی جا زده می شود.
لبه کاسه نمد از لاستیک مصنوعی بوده و توسط یک فنر که در داخل آن تعبیه شده بر روی شافت پرس می شود. محدوده دمایی کارکرد آن 40ºC – الی 200ºC+ و برای سرعتهای m/s 4 تا مناسب هستند.

بعضی ابلبرینگ ها با کاسه نمد لاستیکی Seals یا فلزی Shield در یک طرف یا دو طرف تولید می شوند.
این بلبرینگ ها  در موقع مونتاژ با گریس مناسب پر شده و احتیاجی به گریسکاری مجدد ندارد. استفاده از برینگها با کاسه نمد در مواردی است که استفاده از کاسه نمدهای مجزا در خارج برینگ بنا به دلایلی نظیر کمبود فضا امکان پذیر نباشد.
از کاسه نمدهای فلزی در مواردی که آلودگیها و رطوبت کم و سرعت زیاد باشد، استفاده می شود. زیرا این کاسه نمدها غیرمالشی هستند. در صورت وجود آلودگی زیاد یا رطوبت بالا از کاسه نمدهای لاستیکی (مالشی) استفاده می کنند.

عملکرد این کاسه نمدها به مقدار فشار در محل تماس با بلبرینگ  بستگی دارد. آب بندی کامل برینگ در مقابل نفوذ مواد اضافی و عدم امکان نشت گریس از مزایای آنهاست.
تولید اصطکاک و گرما از معایب آنهاست که با بهبود سطح تماس می توان تا حدودی آن را تعدیل کرد. این کاسه نمدها همچنین در مقابل ضربه آسیب پذیر هستند که با قرار دادن یک کاسه نمد غیرمالشی در مقابل آنها می توان این مشکل را نیز رفع کرد.